രാവിലെ മുതൽ തുടങ്ങിയ നീണ്ട നടത്തം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ, ഒടുവിൽ എല്ലാവരെയും വിശപ്പ് പിടികൂടി. പ്രതീക്ഷിച്ചതുപോലെ, എന്ത് കഴിക്കണം എന്നതിനെക്കുറിച്ച് വ്യത്യസ്ത അഭിപ്രായങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു, അത് ഒരു സജീവമായ ചർച്ചയ്ക്ക് തുടക്കമിട്ടു. അവസാനം, പ്രശസ്തമായ ഒരു ടർക്കിഷ് സ്ട്രീറ്റ് ഫുഡ് പരീക്ഷിക്കാൻ ഞങ്ങൾ എല്ലാവരും സമ്മതിച്ചു - അതിൻ്റെ പേരായിരുന്നു കുമ്പീർ (Kumpir), ഒരു രുചികരമായ സ്റ്റഫ്ഡ് ബേക്ക്ഡ് ഉരുളക്കിഴങ്ങ് (Stuffed Baked Potato).
തുർക്കിയിലെ വളരെ പ്രശസ്തമായ ഒരു സ്ട്രീറ്റ് ഫുഡ് ആണ് കുമ്പിർ (Kumpir). ഇത് അടിസ്ഥാനപരമായി വലിയ ചുട്ടെടുത്ത ഉരുളക്കിഴങ്ങ് (baked potato) ആണ്, അതിൽ ഇഷ്ടമുള്ള ടോപ്പിംഗുകൾ ചേർത്ത് കഴിക്കുന്നു.

കുമ്പിർ  തയ്യാറാക്കുന്നതിനായി:

•    വലിയ ഉരുളക്കിഴങ്ങ് നന്നായി ചുട്ടെടുക്കുന്നു. പുറം ഭാഗം നല്ല മൊരിഞ്ഞതും ഉൾഭാഗം മൃദലവുമായിരിക്കും (ഏതാണ്ട് നമ്മൾ കപ്പ ചുട്ടെടുക്കുന്നത്പോലെ).
•    ചുട്ടെടുത്ത ഉരുളക്കിഴങ്ങ് രണ്ടായി പിളർന്ന്, അതിൻ്റെ ഉൾഭാഗം ഒരു ഫോർക്ക് ഉപയോഗിച്ച് ഉടയ്ക്കുന്നു. ഇതിലേക്ക് ധാരാളം ബട്ടർ (വെണ്ണ) ഉം, സാധാരണയായി കാസർ ചീസ് (kaşar cheese) എന്ന തുർക്കിഷ് ചീസും ചേർത്ത് നന്നായി ഇളക്കി ക്രീം പോലെയാക്കുന്നു.
•    ഇനിയാണ് കുമ്പിറിൻ്റെ ഏറ്റവും ആകർഷകമായ ഭാഗം! ഈ ക്രീമി ഉരുളക്കിഴങ്ങ് മിശ്രിതത്തിലേക്ക് ഇഷ്ടമുള്ള ടോപ്പിംഗുകൾ ചേർക്കുന്നു. ടോപ്പിംഗുകൾ ഓരോരുത്തരുടെയും ഇഷ്ടത്തിനനുസരിച്ച് മാറ്റാവുന്നതാണ്. സാധാരണയായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ചില ടോപ്പിംഗുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു:

o    സാലഡുകൾ:

    റഷ്യൻ സാലഡ് (പലതരം പച്ചക്കറികൾ മയോണൈസ് ചേർത്തത്), കിസിർ (തുർക്കിഷ് ബുൾഗർ സാലഡ്), അച്ചാറിട്ട ചുവന്ന കാബേജ്
o    പച്ചക്കറികൾ: 
    ചോളം, ഒലിവ് (കറുത്തതും പച്ചയും), അച്ചാറിട്ട വെള്ളരി (പിക്കിൾസ്), കൂൺ (വറുത്തത്), കാരറ്റ്, ബെൽ പെപ്പർ (കാപ്സിക്കം), തക്കാളി
o    മാംസവും പ്രോട്ടീനും: 
    സോസേജുകൾ (തുർക്കിഷ് സോസേജ് ആയ സ്യൂക്കുക്ക് (sucuk) അല്ലെങ്കിൽ സാധാരണ ഹോട്ട് ഡോഗ്), സലാമി, ചിക്കൻ (വറുത്തതോ shredded ചെയ്തതോ)
o    സോസുകളും മറ്റ് ചേർക്കുന്നവയും: 
    കെച്ചപ്പ്, മയോണൈസ്, യോഗർട്ട് അധിഷ്ഠിത സോസുകൾ, എരിവുള്ള സോസുകൾ, സവർ ക്രീം, ഇസ്മെ (ezme - എരിവുള്ള തക്കാളി, കുരുമുളക് പേസ്റ്റ്), ഹമ്മസ്, കാസക്ക് (cacık - വെള്ളരിയും യോഗർട്ടും ചേർത്ത ഡിപ്പ്)

നിരനിരയായി കുമ്പിർ വിൽക്കുന്ന നിരവധി കടകൾ കാണാം, ഓരോ കടയിലും ടോപ്പിംഗുകളുടെ വലിയ നിരതന്നെയുണ്ട്. എല്ലാവർക്കും ഈ ഭക്ഷണം ശരിക്കും ഇഷ്ടപ്പെട്ടു.
ഉച്ചഭക്ഷണം കഴിച്ച് ക്ഷീണം മാറ്റി ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത ലക്ഷ്യസ്ഥാനമായ - ടോപ്കാപ്പി കൊട്ടാരം (Topkapi Palace) - കാണാൻ പുറപ്പെട്ടു.

Topkapi Palace:

ടോപ്കാപി കൊട്ടാരം (Topkapi Palace (Topkapı Sarayı in Turkish)) വെറുമൊരു മഹത്തായ കെട്ടിടത്തേക്കാൾ വളരെ കൂടുതലാണ്; പതിനഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെമധ്യം മുതൽ പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെമധ്യം വരെ ഏകദേശം 400 വർഷക്കാലം ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെഹൃദയമായിരുന്നു അത്. 1453-ൽ ഓട്ടോമൻ കോൺസ്റ്റാന്റിനോപ്പിൾ കീഴടക്കിയതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ നിർമ്മിച്ച ഇത് ഓട്ടോമൻ സുൽത്താന്മാരുടെ പ്രാഥമിക വസതിയും ഭരണ ആസ്ഥാനവുമായിരുന്നു.
കൊട്ടാരം ഒരൊറ്റ കെട്ടിടമല്ല, മറിച്ച് ഒരു വലിയ പ്രദേശത്ത് വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന മുറ്റങ്ങൾ, പൂന്തോട്ടങ്ങൾ, സേവന കെട്ടിടങ്ങൾ എന്നിവയുടെ വിശാലമായ സമുച്ചയമാണ്. സ്വയംപര്യാപ്തമായ ഒരു സാമ്രാജ്യ നഗരമെന്ന നിലയിൽ ഇത് നിലകൊള്ളുന്നു.
ഔട്ടർ കോർട്ട്, ദിവാൻ സ്ക്വയർ, അകത്തെ കൊട്ടാരം സുൽത്താൻ്റെടെറസ് എന്നിങ്ങനെ നാലായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.
ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെപതനത്തിനുശേഷം, 1924-ൽ ടോപ്കാപ്പി കൊട്ടാരം ഒരു മ്യൂസിയമാക്കി മാറ്റി. ഇന്ന്, ഇവിടെ ഓട്ടോമൻ നിധികളുടെ അസാധാരണമായ ഒരു ശേഖരം ഉണ്ട്.
എത്ര കണ്ടാലും മതിതീരാത്ത വിവിധങ്ങളായ ആഭരണങ്ങളും രാജകുടുബം ധരിച്ചിരുന്ന വത്രങ്ങളും ഒട്ടനവധി സ്വർണ്ണം കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച അലങ്കാര വസ്തുക്കളും രാജക്കന്മാരുടെ അന്നത്തെ ജീവിതശൈലിയെ പറഞ്ഞറിക്കുന്നതാണ്.

കൊട്ടാരത്തിലെ ഏറ്റവും ആകർഷകമായ ഭാഗങ്ങളിലൊന്നാണ് ഇംപീരിയൽ ട്രഷറി. ഇവിടെ ആഭരണങ്ങൾ, സ്വർണ്ണം, വിലയേറിയ കല്ലുകൾ എന്നിവയുടെ ഒരു അവിശ്വസനീയമായ ശേഖരം പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

•    ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും വലുതുമായ മുറിച്ച വജ്രങ്ങളിലൊന്നായ സ്പൂൺമേക്കറുടെ വജ്രം (Kaşıkçı Elması) ഇവിടെ കാണാം . 86 കാരറ്റ് തൂക്കമുള്ള ഈ പിയർ ആകൃതിയിലുള്ള വജ്രത്തിന് ചുറ്റും 49 ചെറിയ വജ്രങ്ങളുടെ ഇരട്ടവരിയുണ്ട്. 
•    ടോപ്കാപ്പി ഡാഗർ: അതിമനോഹരമായ കരകൗശല വൈദഗ്ധ്യമുള്ള ഒരു ആചാരപരമായ ആയുധമാണിത്. ഇതിൻ്റെസ്വർണ്ണപ്പിടിയിൽ മൂന്ന് വലിയ മരതകങ്ങളും നിരവധി വജ്രങ്ങളും പതിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. പിടിയിൽ മരതകത്തിൻ്റെഅടപ്പുള്ള ഒരു ചെറിയ സ്വർണ്ണ വാച്ചും ഒളിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇത് യഥാർത്ഥത്തിൽ പേർഷ്യൻ ഭരണാധികാരിയായ നാദിർ ഷായ്ക്ക് സമ്മാനിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതായിരുന്നു, പക്ഷേ അത് കൈമാറുന്നതിന് മുമ്പ് അദ്ദേഹം കൊല്ലപ്പെട്ടു.

•    സിംഹാസനങ്ങളും ആഭരണങ്ങളും: മദർ ഓഫ് പേൾ, ആമയുടെ പുറന്തോട്, വിലയേറിയ കല്ലുകൾ എന്നിവ പതിപ്പിച്ച വിവിധ അലങ്കാര സിംഹാസനങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്. സുൽത്താന്മാരുടെ ആഭരണങ്ങൾ, മനോഹരമായ ബെൽറ്റുകൾ, വജ്രങ്ങൾ, റൂബികൾ, മരതകങ്ങൾ എന്നിവകൊണ്ട് അലങ്കരിച്ച ആചാരപരമായ ആയുധങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന മറ്റ് ആഭരണങ്ങളുടെ വലിയ ശേഖരവും ഇവിടെയുണ്ട്.
•    ഖര സ്വർണ്ണ മെഴുകുതിരികൾ: ആയിരക്കണക്കിന് വജ്രങ്ങൾ കൊണ്ട് അലങ്കരിച്ച ഇവ സുൽത്താന്മാരുടെ അളവറ്റ സമ്പത്തിനെ കാണിക്കുന്നു.
•    ഓട്ടോമൻ മിനിയേച്ചറുകളും കൈയെഴുത്ത് പ്രതികളും: മനോഹരമായി ചിത്രീകരിച്ച കൈയെഴുത്ത് പ്രതികൾ, അപൂർവ ഖുർആനുകൾ, ചരിത്രപരമായ വിവരങ്ങൾ എന്നിവ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെകലാപരവും ബൗദ്ധികവുമായ നേട്ടങ്ങളെക്കുറിച്ച് വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.

2. വിശുദ്ധ അവശേഷിപ്പുകൾ (Kutsal Emanetler): ഈ ശേഖരം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മുസ്ലിങ്ങൾക്ക് അങ്ങേയറ്റം പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്. 1517-ൽ ഈജിപ്ത് കീഴടക്കിയ ശേഷം സുൽത്താൻ സെലിം ഒന്നാമൻ ഇസ്താംബൂളിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നതാണ് ഈ വസ്തുക്കൾ.
•    പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിൻ്റെവിശുദ്ധ മേലങ്കി (Hırka-i Saadet): 
•    പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിൻ്റെവാളുകളും വില്ലുകളും: 
•    പ്രവാചകൻ്റെകാൽപ്പാട് (Kadem-i Şerif): 
•    പ്രവാചകൻ്റെമുദ്ര (Mühr-i Saadet): 
•    കഅബയിൽ നിന്നുള്ള വസ്തുക്കൾ.
•    കൈയെഴുത്തുള്ള ഖുർആനുകൾ
എന്നു തുടങ്ങി പരിശുദ്ധ ഖുറാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി സാധനങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട് .

3. ഇംപീരിയൽ വാർഡ്രോബും ടെക്സ്റ്റൈൽസും: സുൽത്താന്മാരും അവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളും ധരിച്ചിരുന്ന വത്രങ്ങളുടെ ഒരു വലിയ ശേഖരം തന്നെ നമുക്ക് ഇവിടെ കണനാകും
ചൈനീസ്, ജാപ്പനീസ് പോർസലൈൻ എന്നിവയുടെ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശേഖരങ്ങൾ. ഓട്ടോമൻ, ഇസ്ലാമിക കാലിഗ്രാഫിയുടെയും പ്രകാശിത കൈയെഴുത്തുപ്രതികളുടെയും സമ്പന്നമായ ശേഖരം എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ഇന്നത്തെ ടോപ്കാപ്പി കൊട്ടാരത്തിലെ ഗാർഡുകൾ ഓട്ടോമൻ സൈന്യത്തിലെ സിലാഹ്താർ യൂണിഫോമുകൾ ധരിച്ച് ചരിത്രപരമായ വേഷത്തിൽ കാവൽ നിൽക്കാറുണ്ട്, ഇത് വിനോദസഞ്ചാരികളെ ആകർഷിക്കുന്ന ഒരു കാഴ്ചയാണ്.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സാമ്രാജ്യങ്ങളിലൊന്നിൻ്റെ മഹത്വം, ശക്തി, സങ്കീർണ്ണമായ ദൈനംദിന ജീവിതം എന്നിവ അനുഭവിക്കാനും കാലത്തിലേക്ക് പിന്നോട്ട് പോകാനും ഈ സന്ദർശനം കൊണ്ട് എനിക്ക് സാധിച്ചു.

Spice-Market: / Silk Road:
അടുത്തതായി ഞങ്ങൾ പോയത് സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വിപണി കാണാൻ ആണ്. ഇസ്താംബൂളിലെ സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വിപണി എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന spice-market, "മിസിർ കാർസിസി" (Mısır Çarşısı) അല്ലെങ്കിൽ "ഈജിപ്ഷ്യൻ ബസാർ" (Egyptian Bazaar) എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു, ഇസ്താംബൂളിലെ ഏറ്റവും വർണ്ണാഭമായതും സുഗന്ധമുള്ളതുമായ ഒരു വിപണിയാണിത്. 
ഒരേ തെരുവിൽ തന്നെ നിരവധി വർണ്ണാഭമായ കടകൾ ഉള്ളതിനാൽ ഇത് ഇസ്താംബൂൾ സന്ദർശിക്കുന്ന ഏതൊരു സഞ്ചാരിക്കും പ്രത്യേക ആകർഷണമാണ്.
•    സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ: പേര് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പോലെ, സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആകർഷണം. കറുവപ്പട്ട, ഏലം, ഗ്രാമ്പൂ, മഞ്ഞൾ, വിവിധതരം കറിക്കൂട്ടുകൾ, മത്സ്യം, മാംസം, പച്ചക്കറികൾ എന്നിവയ്ക്കുള്ള മസാലക്കൂട്ടുകൾ എന്നിങ്ങനെ എണ്ണമറ്റ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ ഇവിടെ കാണാം.
•    ഡ്രൈഡ് ഫ്രൂട്ട്സ് ആണ് ഇവിടത്തെ മറ്റൊരു ആകർഷണം: സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ കൂടാതെ, തുർക്കിഷ് ഡിലൈറ്റ്സ്, ഈന്തപ്പഴം, അത്തിപ്പഴം, ആപ്രിക്കോട്ട് തുടങ്ങിയവ ഇവിടെ സുലഭമായി ലഭിക്കുന്നു. നട്സ് (nuts) (ബദാം, കശുവണ്ടി, പിസ്ത), കാവിയാർ, പ്രാദേശിക തേൻ, തേൻകൂടുകൾ, ചായകൾ (പൂക്കൾ, ഔഷധസസ്യങ്ങൾ, പഴങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ചായകൾ), തുർക്കിഷ് കോഫി പാത്രങ്ങൾ, വിളക്കുകൾ, മൺപാത്രങ്ങൾ, കരകൗശല വസ്തുക്കൾ, സുവനീറുകൾ തുടങ്ങി എണ്ണമറ്റ സാധനങ്ങൾ ഇവിടെ നമുക്ക് കണാനാകും.

•    നമ്മുടെ മുളക്, മല്ലി, മഞ്ഞൾ തുടങ്ങിയ മസാലകളുടെ ഒരു വലിയ കൂട്ടം തന്നെ ഒരോ കടകളുടെ മുന്നിലും നിരത്തിയിട്ടുണ്ട്. 
•    വിൽപനക്കാർ സാധനങ്ങൾ രുചിക്കാൻ സന്ദർശകർക്ക് നൽകുന്നത് ഇവിടുത്തെ പതിവ് കാഴ്ചയാണ്. വ്യത്യസ്ത തരം ടർക്കിഷ്, മെഡിറ്ററേനിയൻ ചോക്ലേറ്റുകൾ സൗജന്യമായി രുചിക്കാൻ ലഭ്യമാണ്. ഞാനും അതിൽ നിന്നു പലതും രുചിച്ചു നോക്കി.
ഇസ്താംബൂളിലെ ഈ സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വിപണി, അതിൻ്റെചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യം കൊണ്ടും വൈവിധ്യമാർന്ന ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ കൊണ്ടും സഞ്ചാരികളെ ആകർഷിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന കേന്ദ്രമാണ്. 
ഇസ്താംബൂളിലെ സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വിപണിക്ക് സിൽക്ക് റോഡുമായി അടുത്ത ബന്ധമുണ്ട്. വാസ്തവത്തിൽ, ഈ വിപണിയെ പലപ്പോഴും സിൽക്ക് റോഡിൻ്റെഅവസാന സ്റ്റോപ്പ് എന്നാണ് വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്.
•    സിൽക്ക് റോഡ് വഴി കിഴക്കൻ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് വരുന്ന ചരക്കുകൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ, തുണിത്തരങ്ങൾ, രത്നങ്ങൾ, പട്ട് എന്നിവയ്ക്ക് യൂറോപ്പിലേക്ക് പ്രവേശിക്കാനുള്ള പ്രധാന ഇടങ്ങളിലൊന്നായിരുന്നു ഇസ്താംബൂൾ.   
•    സിൽക്ക് റോഡ് വെറുമൊരു "സിൽക്ക്" റോഡ് ആയിരുന്നില്ല, മറിച്ച് വിവിധതരം സാധനങ്ങൾ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്ന ഒരു വ്യാപാര ശൃംഖലയായിരുന്നു. സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ ഈ വ്യാപാരത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു ഇനമായിരുന്നു. ഇന്ത്യ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ, ചൈന തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്ന് വരുന്ന സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ കരമാർഗ്ഗമോ കടൽമാർഗ്ഗമോ (Spice Routes) ഈജിപ്തിലേക്കും അവിടെ നിന്ന് ഇസ്താംബൂളിലേക്കും എത്തിയിരുന്നു. ഇസ്താംബൂളിലെ സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വിപണി ഈ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ യൂറോപ്പിലേക്ക് വിതരണം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്രധാന കേന്ദ്രമായി പ്രവർത്തിച്ചു. ഈജിപ്തിൽ നിന്നുള്ള ഇറക്കുമതി നികുതി വരുമാനം കൊണ്ടാണ് ഈ വിപണി നിർമ്മിച്ചത് എന്നത് "ഈജിപ്ഷ്യൻ ബസാർ" എന്ന പേരിന് കാരണമായി.
ഒരു ദിവസം നീണ്ട നടത്തത്തിനും ആ ദിവസത്തെ മറക്കാനാവാത്ത ഓർമ്മകളും കൊണ്ട് ഞങ്ങൾ ഹോട്ടലിലേക്ക് മടങ്ങി.

Read part -1: https://www.emalayalee.com/news/343749