കൊച്ചി: മലയാള ചലച്ചിത്രം ജാനകി വേഴ്സ്  സ്  സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് കേരള സെൻസർ സർട്ടിഫിക്കറ്റിനായി അപേക്ഷിച്ചപ്പോൾ, കേന്ദ്ര സിനിമ സർട്ടിഫിക്കേഷൻ ബോർഡ് (CBFC) അത് നിഷേധിച്ച സംഭവത്തിൽ വിവാദം ഉയർന്നിരിക്കുകയാണ്. സിനിമയിലെ നായികയുടെ പേര് "ജാനകി" ആണെന്നതും, അത് ശ്രീരാമന്റെ ഭാര്യയായ സീതയുടെ മറ്റൊരു പേരുമാണെന്നതും ഹിന്ദു മതവിശ്വാസികളെ അപമാനിക്കുമെന്ന് ബോർഡ് ആരോപിക്കുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച് പൊലീസ് അതിക്രമത്തിനെതിരെയും സർക്കാർ അധികാരത്തെ വിമർശിക്കുന്നതുമായ ഒരു സിനിമയിൽ ഈ പേര് ഉപയോഗിച്ചതാണ് ബോർഡിന്റെ പ്രധാന പരാതി.

ചലച്ചിത്ര നിർമ്മാതാക്കൾ ഈ തീരുമാനം നിയമവിരുദ്ധമാണെന്നും, ആവിഷ്ക്കാര സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെ മേലുള്ള കടന്നുകയറ്റമാണെന്നും ആരോപിച്ച് കേരള ഹൈക്കോടതിയെ സമീപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ വിവാദം, മതപരമായ ചിഹ്നങ്ങൾ അടങ്ങിയ പേരുകൾ കൽപ്പനാത്മക കഥാപാത്രങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുമോ എന്ന വലിയ ചർച്ചയ്ക്ക് തുടക്കമിട്ടിരിക്കുകയാണ്.

സിനിമയുടെ പശ്ചാത്തലവും സെൻസർ ബോർഡിന്റെ മിന്നൽവിമർശനവും :-
ജാനകി വേഴ്സ്  സ്    സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് കേരള എന്ന സിനിമ ഒരു ദളിത് സ്ത്രീയായ ജനകിയുടെ കഥയാണ് പറയുന്നത്. കസ്റ്റഡിയിൽ നിന്നുള്ള പീഡനത്തിന് ശേഷം അവൾ നിയമ സംവിധാനത്തിനെതിരെ പോരാടുന്ന കഥയിലൂടെയാണ് ചിത്രത്തിന്റെ പുരോഗതി. ജാതിയും സ്ത്രീത്വവും നീതിയുമായുള്ള യഥാർത്ഥ കേരളത്തിന്റെ യാഥാർഥ്യങ്ങൾ സിനിമയിൽ പ്രതിപാദിക്കുന്നു.

മത വിദ്വേഷം സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന കാരണത്താൽ CBFC സെൻസർ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് നിഷേധിച്ചു. സിനിമാറ്റോഗ്രാഫ് ആക്ട്, 1952-ന്റെ സെക്ഷൻ 5B(2) പ്രകാരം മതവിശ്വാസങ്ങൾ വേദനിപ്പിക്കുന്നതായാൽ ചിത്രത്തിന് സർട്ടിഫിക്കറ്റ് നിഷേധിക്കാവുന്നതാണ്. "ജാനകി" എന്ന പേര്, ദൈവീക പ്രതീകമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത് കൊണ്ടാണ് CBFCക്ക് പ്രശ്നം.

"ഇത് സൃഷ്ടിപരമായ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു മേലുള്ള കടന്ന് കയറ്റമാണ് എന്ന് നിർമ്മാതാക്കളും
സംവിധായകന്മാരും. '"മതഭാവനകളെ കുറിച്ചുള്ള മൂല്യവത്ക്കരണത്തിന്റെ തെറ്റായ വ്യാഖ്യാനമാണ് ഇത്" എന്നു അവർ ആരോപിക്കുന്നു.

അവർ ഹൈക്കോടതിയിൽ സമർപ്പിച്ച റിറ്റ് ഹർജിയിൽ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നത്:

ജനകി എന്നത് തെക്കേ ഇന്ത്യയിൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന സ്ത്രീപേര് മാത്രമാണ്. അതിന് ദൈവപരമായ പേരുമായി പുലബന്ധമില്ല.

ചിത്രത്തിൽ സീതാദേവിയെ പറ്റിയോ മറ്റേതെങ്കിലും പുരാണ കഥാപാത്രങ്ങളെയോ പരാമർശിക്കുന്നതൊന്നുമില്ല.

യാതൊരു അപകടവും ഉണ്ടാക്കാത്ത ഒരു കൽപ്പിത കഥാപാത്രത്തിന്റെ പേരിൽ സെൻസർ ചെയ്തത് ഭരണഘടനാ വിരുദ്ധമാണ്.

Article 19(1)(a) പ്രകാരം ഉള്ള പ്രസിദ്ധീകരണ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൽ കലാസൃഷ്ടിക്കും ഉൾപ്പെടുന്നുവെന്നും CBFC ക്ക് മതപരമായ കാവൽക്കാരായി പ്രവർത്തിക്കാൻ അധികാരമില്ലെന്നും ഹർജിയിൽ പറയുന്നു.

കലാസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് പിന്തുണയായ കോടതി വിധികൾ: -

എസ്. രംഗരാജൻ വേഴ്സ് സ്      പി. ജഗ്ജീവൻ റാം (1989)
സുപ്രീം കോടതി പറഞ്ഞത്:
"ഭീഷണികളും പ്രതിഷേധങ്ങളുമൊക്കെ ഉദ്ധരിച്ച് പ്രകടന സ്വാതന്ത്ര്യം തടയാൻ കഴിയില്ല. അതിനർത്ഥം നിയമത്തിന്റെ ആധിപത്യം ഉപേക്ഷിക്കുന്നതും ഭീഷണിക്കു കീഴടങ്ങുന്നതുമാണ്."

എഫ്.എ. പിക്ചർ ഇന്റർനാഷണൽ വേഴ്സ് സ്  CBFC (കേരള ഹൈക്കോടതി, 2005)
ഹൈക്കോടതി "ദി ഫയർ" എന്ന സിനിമയുടെ സെൻസർ നിഷേധം റദ്ദാക്കി.
"മതമോ സാന്മാർഗ്ഗികതയോ അതിക്രമിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, ആവിഷ്ക്കാര സ്വാതന്ത്ര്യം വ്യക്തിയുടെ അവകാശം തന്നെയാണ്."

ആനന്ദ് പട്ട്‌വാർധൻ വേഴ്സ് സ്    CBFC (2006)
ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയും, പിന്നീട് സുപ്രീം കോടതിയും, വിയോജിപ്പ് പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള സംവിധായകന്റെ അവകാശം നിലനിർത്തി.
"CBFCയുടെ ജോലി സിനിമക്ക് ക്ലാസിഫിക്കേഷൻ നൽകുകയാണ്, അല്ലാതെ തടയുക അല്ല."

കൗശൽ കിഷോർ വേഴ്സസ് സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് യു പി (2023) എന്ന കേസിൽ
സുപ്രീം കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയത്:
"Article 19 പ്രകാരമുള്ള അവകാശങ്ങൾക്ക് ഉള്ള നിയന്ത്രണങ്ങൾ വസ്തുനിഷ്ഠമായതും അനിവാര്യവുമായിരിക്കണം."

CBFCയുടെ വാദം: “മതഭാവങ്ങൾ മുൻ‌നിർത്തണം”
CBFCയുടെ വാദം: പേരുകൾക്കുള്ള പ്രതീകത്വം ചിന്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ചില മതസംഘടനകളുടെ പരാതിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അവർ പ്രതികരിച്ചതാണ്. “ജനകി വേഴ്സ് സ്റ്റേറ്റ്” എന്ന പേരിൽ ഒരു “ദൈവീക പ്രതീകം” പോലുമുണ്ടെന്നും അതു സംവേദനക്ഷമമാകാമെന്നുമാണ് അവർ പറയുന്നത്.

നിയമപരവും സാംസ്കാരികവുമായ ആവശ്യമുള്ള വിധി
കേരള ഹൈക്കോടതി CBFCയെ നോട്ടീസ് നൽകി കേസ് അടിയന്തിരമായി പരിഗണിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചിട്ടുണ്ട്. ദൈവനാമങ്ങൾക്കുള്ള മതപരമായ സ്നേഹം മാത്രം ചൂണ്ടിക്കാട്ടി സിനിമയെ വിലക്കാനാവുമോ എന്നത് സുപ്രധാനമായ നിയമപരമായ നിർണ്ണയമാകും.

“നാമം ദുഷ്ടഹേതുവോടെ ഉപയോഗിച്ചെന്ന തെളിവില്ലാതെ സെൻസർ അനുവദിക്കില്ല എന്നത് അന്യായമാണെന്ന് അഭിഭാഷക അശ മേനോൻ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. കലാസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് ഭരണഘടനാ സംരക്ഷണമുണ്ട്,” എന്നും അവർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.

മൗലികമായ സംവാദം: കലയോ കാവലോ?
ഇതൊരു സാധാരണ സെൻസർ വിവാദമല്ല. ഭാവനയുടെയും മതമറിയുന്ന സ്വതന്ത്രതയുടെയും ഭവനഭേദങ്ങളാണ് ഇതിൽ ഏറ്റുമുട്ടുന്നത്.
മതത്തിന്റെ പേരിൽ കലാസൃഷ്ടിക്ക് മുൻകൂട്ടി ബന്ധനമിടാമോ?
പേരുകൾക്ക് പ്രസക്തിയും ഉദ്ദേശവും നോക്കാതെ മതമൂല്യങ്ങൾ മുമ്പിൽ വെച്ച് വിലക്കലുകൾ ശരിയാണോ?

കേരള ഹൈക്കോടതി തീരുമാനം വരുമ്പോൾ, ജാനകി വേഴ്സ് സ്    സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് കേരള എന്ന സിനിമയുടെ വിധിയേ മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയിലെ സിനിമകളുടെ ഭാവിയും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റ ദിശയും ഇനി നിർണ്ണായകമാവും.